Als ik de woonkamer van Westhaven binnenkom, tref ik mevrouw Veenendaal, opmerkelijk wakker, mevrouw De Haan, slapend in haar rolstoel en tante Riet, glimlachend als altijd. ‘Dag meneer!’ Ze zwaait voorzichtig, maar laat nadien haar hand niet zakken. Nu is het de bedoeling dat ik die hand even vastpak. ‘Hoge bomen,’ zeg ik, uit het spelletje dat de dames dikwijls doen. ‘Dichtbij,’ antwoordt tante Riet, ‘dat is wel dichtbij hoor.’ Mevrouw Veenendaal zegt: ‘Nou, dat weet ik eigenlijk niet eens. Maar ik vind het overal wel prima zo.’ Mevrouw De Haan schrikt wakker, kijkt verbaasd de kamer rond. ‘Hoge bomen,’ herhaal ik.

‘Ja ja, dat zal dan wel,’ zegt mevrouw De Haan.

Daar zijn de leeuwen. ‘Zo dicht bij een leeuw,’ zegt moeder vol bewondering, ‘dat verwacht je niet. Dat je nog eens zo dichtbij een leeuw zou komen.’ Even is het stil. ‘Die beesten moeten stokoud zijn,’ vertelt ze dan, ‘want die waren er vroeger ook al.’

‘Nou,’ zeg ik, ‘er komen steeds weer nieuwe.’

‘En wat doen ze dan met die ouwe?’ verbaast moeder zich.

‘Die gaan dood, moeder.’

‘Wat kom jij hier doen? vraagt moeder. Ze zit in de tuin met een dik boek op schoot. Een ouderwets ogend, bruin exemplaar, harde kaft, zo’n boek van vlak na de oorlog. Misschien is het boek oorspronkelijk wit geweest en behoorde het ooit iemand die heel veel sigaren rookte en daarbij de vensters stijf gesloten hield. Maar daar ruik je niets meer van. ‘Het is een trilogie,’ vertelt ze. ‘En er staat niets in.’ Ze bladert terug naar het begin. ‘Zie je wel, er staat niet wanneer ik hem terug moet brengen. Ik ben ook nog niet zo ver.’ Nu weet ze niet meer waar ze precies gebleven was met lezen, en moet ze weer helemaal opnieuw beginnen.

Mijn moeder de wijnkenner. Ze weet heel goed dat er naast twee kleuren ook twee soorten wijn zijn: zuur en zoet. De zure wijn noemen we droog. Als je mijn moeder vraagt wat ze wil drinken antwoord ze: een droge witte wijn graag. ‘Zo droog mogelijk.’ Moeder vindt dat droge wijn chiquer is dan zoete, dat is dikwijls helemaal niet van druiven gemaakt, daar kan van alles inzitten, een ‘melange uit diverse landen van de Europese Unie,’ maar droge wijn is van echte wijn gemaakt, dat is voor kenners, voor de mensen met smaak. Droge wijn is ook veel duurder dan zoete, dure zoete wijn bestaat niet – van de muskaatdruif hebben we hier nog nooit gehoord. Zover strekt onze kennis nu ook weer niet.

ROTKOEKJE

‘Wat doe ik hier,’ vraagt moeder. Ze snapt het niet. Jongste broer heeft haar opgehaald, dat gelooft ze wel, maar waarvandaan? We vertellen dat ze in het ziekenhuis gelegen heeft, met die gebroken heup. Voorzichtig voelt ze aan haar bovenbeen.

‘Het doet wel een beetje pijn,’ zegt ze. Even verderop roept een zware vrouw om de zuster. ‘Zuster! Zuster! Ik wil naar huis!’ Die leus zal ze de rest van de middag herhalen. We rollen moeder naar een andere tafel, weg van het uitzicht op het menselijke wrakhout dat hier is aangespoeld, nu heeft ze uitzicht op een mottig tuintje. Een verzorgster reikt haar een koekje aan. Moeder houdt het koekje in haar hand, kijkt ernaar. ‘En nu zit ik hier,’ concludeert ze, ‘met dat rotkoekje.’

‘Elke ochtend,’ vertelt de verzorgster: ‘Het is elke ochtend hetzelfde. Iedere morgen vraagt je moeder waar ze is, wat ze hier in godsnaam doet, en of ze hier opgesloten zit. En iedere morgen huilt ze. Dan vertel ik haar dat ze hier niet opgesloten zit, maar dat ze nu eenmaal niet zo heel goed meer voor zichzelf kan zorgen, dat we straks gaan ontbijten.’ De verzorgster neemt altijd een Spits of een Metro voor haar mee. En dan krijgt moeder zo’n gratis krantje uitgereikt. En een kopje thee. Wordt ze een uur later eindelijk opgehaald voor het ontbijt, zegt ze opgewekt: ‘Ik zit zo heerlijk te lezen. Hebben we nog niet ontbeten dan?’